Leeuwarden

Leeuwarden schenkt al sinds 1687 koffie, toen Jacob Rijckman als “coffi‑tapper” werd genoteerd. Sindsdien groeide koffie van een exotisch drankje uit tot dagelijkse troost. De komst van Douwe Egberts in 1753 versnelde die ontwikkeling, want Friese branders leverden snel en veel. Tijdens de twintigste eeuw bleef het aanbod eenvoudig; een dunne “bakkie troost” uit grote urnen voldeed toen prima. Vanaf de jaren negentig veranderde alles: barista’s brachten sterkere espresso’s en betere bonen, waardoor de stad een ware koffierevolutie beleefde. Tegenwoordig hoort een goede cappuccino net zo bij Leeuwarden als de Oldehove.

Het koffieaanbod is breed en verrassend. Hotel Post Plaza brandt jaarlijks ruim 2 000 kg eigen bonen, met melanges die “Wobbe” en “Tjipke” heten. Brandsma Koffie, sinds 1893 actief, vierde in 2018 het 125‑jarig jubileum met de stoere blend “Ús Kofje”. Daarnaast leveren ketens en boetiekbars een bont palet voor ieder moment. Zo ontstaat een scène waar traditie en innovatie hand in hand gaan.

– Grand Café Post Plaza: hotel, branderij en geurige ontmoetingsplek. – Brandsma Koffie: familiebedrijf met de karaktervolle blend “Ús Kofje”. – Douwe Egberts Café: Friese klassieker op het Ruiterskwartier. – Barrevoets: knusse espressobar in de Kleine Kerkstraat. – Rosa Fleur: bloemist én lunchcafé met latte tussen de boeketten.

Friezen drinken veel koffie; alleen Finnen en Zweden evenaren de nationale inname. Lokaal valt vooral de liefde voor melkdranken op, logisch in een zuivelprovincie. Cappuccino, latte en “koffie verkeerd” scoren hoog, al blijft zwarte filterkoffie voor velen het startpunt van de dag. De overgang van voorvermalen filter naar versgemalen espresso loopt door iedere straat. Daarbij winnen begrippen als fair trade, single origin en direct trade terrein, want herkomst telt steeds zwaarder. Vers, transparant en zuivelrijk – zo drinkt Leeuwarden tegenwoordig z’n kopje.

Jaarlijks vult het WTC Expo zich in februari met HorecaEvenTT, waar de “Perfect Serve Games” jonge barista’s uitdagen. In maart 2024 stal de North Roast Latte Art Throwdown de show; elite “melkmeesters” streed om de mooiste rosetta, beoordeeld door meervoudig kampioen Kaspar Tammjärv. Eerder won Coffee Central een zevende plaats in de nationale Misset Koffie Top 100, wat aantoonde dat ook het Noorden topkoffie levert. Bovendien organiseert het International Welcome Center North tweemaal per maand een “Coffee Morning”, waardoor expats en locals elkaar leren kennen boven dampende kopjes. Zo wordt koffie zowel competitie als community.

Leeuwarden draagt sinds april 2018 het keurmerk “Fairtrade Gemeente”. Daardoor wordt in alle gemeentekantoren uitsluitend Fairtrade‑koffie geschonken. Meer dan 130 lokale organisaties volgden het voorbeeld, geholpen door voorlichtingscampagnes en Fairtrade‑weken. De stad kijkt ook naar afval: gebruikte koffieprut voedt paddenstoelen in de FungiFarm van het stadhuis. Basisscholen kregen eigen kweeksets zodat leerlingen zien hoe reststromen waarde krijgen. Zo ontstaat een circulaire keten waarin elke boon dubbel rendeert.

De combinatie van rijke historie, creatieve ondernemers en betrokken gemeente maakt de Leeuwarder koffiesector uniek. Innovatie blijft de motor; barista’s zoeken constant naar nieuwe smaken, duurzame verpakkingen en betere melkopties. Daarom groeit de markt gestaag, zelfs als nationale consumptie stabiliseert. Lokale branding en storytelling geven extra glans: wie “Ús Kofje” of “Tjipke” bestelt, proeft meer dan cafeïne alleen. Elk kopje vertelt een verhaal vol Friese flair.

Voor ondernemers liggen kansen in specialty‑branden, melk‑alternatieven en circulaire producten zoals koffiescrub of paddenstoelenkits. Barista’s vinden een podium bij wedstrijden en pop‑up‑bars, terwijl leveranciers experimenteren met direct‑tradebonen uit nieuwe regio’s. Evenementorganisatoren kunnen inspelen op de continue vraag naar latte‑kunstrainingen en proeverijen. Kortom, wie creatief inspeelt op smaak, duurzaamheid en beleving vindt in Leeuwarden een leergierige en loyale markt.

Koffie is in Leeuwarden meer dan drinken; het is cultuur, handel en gastvrijheid in één. Dankzij eeuwen ervaring, moderne techniek en duurzame ambitie blijft de stad vooruit gaan. De volgende slok belooft daarom nog rijker te smaken dan de vorige. Genieten maar.