Nicaragua – Decaf Elixir

Deze koffie komt uit de hooglanden van Jinotega, Nicaragua, op een hoogte van circa 1300–1600 meter. Hij wordt verbouwd door kleinschalige boeren die zijn aangesloten bij de Gold Mountain Coffee Growers coöperatie. Dit netwerk verbindt meer dan 70 lokale producenten en werkt als sociale onderneming om kwaliteit te verhogen en armoede te bestrijden. Gold Mountain ondersteunt de boeren met training, agronomen en verwerkingfaciliteiten om topkwaliteit te bereiken tegen eerlijke prijzen. De koffie is traceerbaar tot op boerderijniveau; zo komt het merendeel van dit microlot van één familieboerderij, aangevuld met oogst van omliggende kleine farms.

De branding van deze Decaf Elixir is zorgvuldig afgestemd op de zetmethode. Dutch Barista Coffee biedt zowel een espresso-branding als een filter-branding van deze boon. In beide gevallen betreft het een vrij medium branding die de zoetheid en balans benadrukt. Er wordt in kleine batches vers gebrand (vaak “roast to order”) om optimale versheid te garanderen. Cafeïnevrije groene bonen zijn wat fragieler, dus de brander past het profiel zorgvuldig aan om alle aroma’s te behouden en bitters te vermijden. Het resultaat is een koffieboon die zowel in een volautomaat als in handmatige zetmethoden consistent presteert, zonder aan karakter in te boeten.

Smaakprofiel: rijk en gevarieerd. De koffie heeft uitgesproken fruitige tonen van bijvoorbeeld framboos, pruim, witte druif en zelfs mango. Daarnaast proef je zoete accenten zoals kers, nougat en vanille, aangevuld met hints van karamel en donkere chocolade. In het aroma zitten subtiele florale en kruidige ondertonen (denk aan roos en een vleugje kruidnagel). De body is middelzwaar tot vol en voelt bijna stroperig aan. De afdronk is zacht en aanhoudend zoet, met nuances van rietsuikerstroop en een lichte spice in de nasmaak. Bovendien heeft deze koffie een levendige, heldere zuurgraad die doet denken aan groene appel (malic aciditeit) voor extra frisheid.

*Afbeelding: Koffiebessen drogen in hun schil na fermentatie – een natuurlijk proces dat bijdraagt aan de zoete smaak.* Een unieke combinatie van verwerkingsmethoden geeft deze decaf zijn bijzondere karakter. Een deel van de koffiebessen heeft een carbonic maceration ondergaan – een innovatieve anaerobe fermentatie waarbij de bessen in een gesloten tank met CO₂ vergisten voor extra fruitige smaken. Het andere deel is natuurlijk gedroogd (de bonen drogen in de vrucht zelf in de zon) wat de koffie rijke zoetheid en body meegeeft. Deze verwerking vond plaats op Finca Idealista, de koffiemolen van Gold Mountain, waar volop geëxperimenteerd wordt met zulke fermentatietechnieken. De combinatie van carbonic maceration en natural processing levert een diepe, stroperige koffiesmaak op met intense fruittonen – vandaar de naam “Elixir” voor dit lot.

Na de oogst en fermentatie is de koffie gedecafeïneerd via de Swiss Water-methode. Dit proces verwijdert voorzichtig de cafeïne met zuiver water, volledig zonder chemicaliën. In de praktijk worden groene bonen eerst in warm water geweekt zodat cafeïne en aromastoffen vrijkomen; de cafeïne wordt uit dat water gefilterd, waarna nieuwe bonen in het inmiddels aromaverzadigde water worden gedecafeïneerd zonder smaakverlies. Het resultaat is 99,9% cafeïnevrije koffie met behoud van vrijwel alle oorspronkelijke smaakcomponenten. Swiss Water is hiermee een schoon en duurzaam alternatief voor traditionele decaf-methoden, en deze specifieke partij maakt deel uit van hun exclusieve Small Batch Series (speciale microlots decaf).

De Nicaragua Decaf Elixir bestaat uit 100% Arabica bonen, en wel een ongebruikelijke mix van acht Arabica-variëteiten. In dit lot zitten onder andere Bourbon, Caturra, Catuaí, Java, Pacas, Pacamara, Maracaturra en Caturra Estrella. Deze diversiteit aan variëteiten – van klassieke types als Bourbon tot moderne hybriden als Pacamara en Maracaturra – zorgt voor een extra gelaagd smaakprofiel. Enkele van deze variëteiten staan bekend om hun bijzondere eigenschappen; zo leveren Pacamara en Maracaturra extra grote “olifantsbonen” op die vaak zeer rijke smaken geven. Omdat de koffie van meerdere kleine boerderijen komt, heeft elk ras bijgedragen aan de uiteindelijke melange, wat de complexiteit en balans van de kop ten goede komt.

Deze koffie scoort hoog op het vlak van duurzaamheid en ethiek. Via Gold Mountain Coffee Growers ontvangen de Nicaraguaanse boeren een eerlijke prijs direct van de afnemers, wat hun levensonderhoud verbetert. De organisatie investeert in sociale projecten: zo krijgen boerengemeenschappen toegang tot microkredieten, worden scholen voorzien van stromend water en zijn er waterfilters geplaatst voor schoon drinkwater. Om milieuverandering tegen te gaan heeft Gold Mountain zelfs een stuk regenwoud aangekocht om het ecosysteem te beschermen.

Ook de Nederlandse brander van deze koffie, Dutch Barista Coffee, deelt die filosofie. Oprichter Björn Aarts gelooft in het financieel waarderen van iedereen in de keten – met name de boeren – om zo een duurzame koffieketen op te bouwen. Een goede beloning stelt boeren in staat te investeren in kwaliteit en innovaties, wat op termijn weer betere koffie en hogere inkomens oplevert. Verder is het vermeldenswaard dat de decaffeïnatie via Swiss Water geen schadelijke oplosmiddelen gebruikt, wat beter is voor zowel het milieu als de gezondheid. Bovendien is de koffie biologisch verbouwd (Kean Coffee in de VS vermeldt deze koffie als “Organic” in hun aanbod), wat de duurzame reputatie verder onderstreept.

Dankzij het flexibele brandprofiel kun je deze koffie op diverse wijzen zetten. Enkele aanbevelingen:

• Espresso: Gebruik ~18 gram voor een dubbele espresso en zet op 92°C. Je krijgt een volle crema, een rijke body en zoete afdronk – ideaal zowel puur als in cappuccino.
• Filter: Probeer 15–18 gram koffie per 250 ml water (ongeveer 60 g/L, een gangbare verhouding). Zet bijvoorbeeld met een V60 dripper of een French press en water van ca. 93°C. Zo komen de fruitige nuances mooi tot uiting.
• Vers malen: Maal de bonen vlak voor het zetten voor de beste smaak. Cafeïnevrije bonen malen iets gemakkelijker; gebruik een iets grovere maling voor espresso dan normaal, omdat decaf sneller kan extraheren.
• Dosering & tijd: Houd een zettijd van ~3–4 minuten aan voor filtermethoden. Roer bij opschenken even door voor gelijkmatige extractie en druk een cafetière na 4 minuten rustig door.
• Moment: Doordat deze koffie caf​eïnevrij is, kun je er de hele dag van genieten – zelfs ’s avonds na het eten – zonder risico op een slapeloze nacht.

Dutch Barista Coffee heeft al de nodige erkenning gekregen in de koffiewereld. Zo won eigenaar en hoofdbrander Björn Aarts in 2014 het Nederlands kampioenschap koffiebranden en behaalde hij in 2018 de tweede plaats op het NK Brewers Cup (filterkoffie zetten). Onlangs werd het bedrijf bovendien bekroond als winnaar bij de Benelux Enterprise Awards 2023, een zakelijke onderscheiding die hun innovatieve ondernemerschap in de kijker zet. Hoewel cafeïnevrije koffies zelden competitieprijzen winnen, is deze Nicaragua Decaf Elixir door kenners geprezen om zijn kwaliteit. Zo introduceerde de Amerikaanse specialty-brand Ruby Coffee Roasters hem als dé decaf voor wie geen smaak wil inleveren. De koffie valt met zijn cuppingscore ruim boven de 85 punten in ieder geval in de categorie “specialty coffee”, wat uitzonderlijk is voor een decaf.

Dutch Barista Coffee presenteert deze boon in een stijlvolle, functionele verpakking. De bonen zijn verkrijgbaar in zakken van 250 gram, 500 gram of zelfs 1 kilo. De verpakking is een stevige, matte stazak (doypack) met een vershoudventiel dat overtollige CO₂ laat ontsnappen maar geen zuurstof binnenlaat – zo blijven de bonen langer vers. Bovenin zit een hersluitbare ziplock, zodat je de zak na openen goed kunt afsluiten. Op het strakke witte etiket staan alle details duidelijk vermeld: land van herkomst, regio, variëteit, verwerkingsmethode (inclusief de Swiss Water decaf aanduiding) en het brandprofiel (espresso of filter). Ook de branddatum wordt vermeld, zodat je precies weet hoe vers de koffie is. Het ontwerp is clean en gericht op de essentie, met het Dutch Barista Coffee logo en de koffienaam prominent in beeld. Zowel thuisbarista’s als professionele gebruikers waarderen deze verpakking: de 250 g zak is perfect voor thuisgebruik, terwijl de 1 kg variant handig is voor cafés of veelvuldige drinkers.

De beschikbaarheid van Nicaragua Decaf Elixir is op dit moment goed – hij is bij Baristasite (de webshop van Dutch Barista) ruim op voorraad. Een 250 grams zak kost circa €17,50, wat de hogere productiekosten van specialty decaf weerspiegelt. Ook 500 g en 1 kg verpakkingen zijn verkrijgbaar voor grootverbruikers of horeca. Bestellen kan eenvoudig online via de Baristasite; binnen Nederland wordt er doorgaans de volgende werkdag geleverd en vanaf €50 is de verzending gratis. Let wel: dit is een microlot met beperkte oplage. Als de huidige voorraad opraakt, kan het even duren tot een volgend decaf-project als dit beschikbaar komt. In het buitenland is deze koffie al een gewilde rariteit gebleken – bij de Oostenrijkse brander Kaffeelix was hij onlangs binnen de kortste keren uitverkocht. Voor liefhebbers van cafeïnevrije specialty coffee is het dus aan te raden om tijdig een voorraadje in te slaan van deze bijzondere Elixir, zolang hij beschikbaar is.