Middelsee

Middelsee is een nieuwe stadswijk aan de zuidkant van Leeuwarden, ontwikkeld op de plek waar de historische Middelzee lag. In tegenstelling tot het oude centrum kent de wijk nauwelijks gedocumenteerde cafégeschiedenis. De koffiegeschiedenis start met pop-upacties die de gebiedsontwikkeling begeleidden en met de opening van de nieuwe haven. Het verhaal draait dus om groei en programmering, niet om een lange horeca­traditie.

De wijkindeling en deelgebieden zijn recent formeel vastgelegd, met onder meer Havenstêd en De Fellingen. In 2020 werden pop-uphoreca en activatiedagen aangekondigd om toekomstige bewoners te ontvangen. De haven opende in april 2023 met de expliciete verwachting dat horeca zou volgen. Daarmee ontstond het perspectief op een koffiezone aan het water, in plaats van een bestaande rij gevestigde zaken.

Het aanbod in Middelsee is nog schaars en in beweging. Eén vaste plek fungeert als anker, terwijl meerdere locaties rond de haven in ontwikkeling zijn. Adressen en functies zijn duidelijk benoemd en schetsen de contouren van een toekomstige koffiestrip.

• DOCKS, Redbadwei 14, 8912 CH, fungeert als vroegste horeca-anker en is op activatiedagen van ochtend tot avond open met drankjes en verkoopgesprekken.
• Fries Landbouwmuseum, Felling 6, 8912 CG, biedt een caféhoek met koffie en thee in het museum in een boerderij uit 1908, geschikt voor families.
• Swurdkade 3, “Huis aan de Haven”, is in ontwikkeling, de gemeente werft een exploitant om café of retail aan het informatiepunt toe te voegen.
• Swurdkade 8, havenfront, wordt commercieel aangeboden als geschikte unit voor een koffiebar of all day concept met zonnig terras.

Per november 2025 is er geen bevestigde, permanent opererende third wave brander of benoemde specialtybar in de wijk. Bewoners steken vaak het kanaal over naar Leeuwarden-Centrum voor meer keuze.

Koffie verschijnt vooral tijdens community- en verkoopmomenten. Locaties dienen als informatiepunt, familystop en havenontmoetingsplek tegelijk. Het ritme wordt gedicteerd door activatiedagen en maandelijkse open ochtenden die bezoekers naar de kade trekken.

• “Koffie aan de kade” op Haveneiland nodigt bezoekers uit om koffie te drinken tijdens rondleidingen langs modelplekken en de waterkant.
• Elke eerste zaterdag vallen open ochtenden samen met lange openingstijden bij DOCKS, van 10.00 tot 21.00 uur voor “a bite and a drink”.
• Het Fries Landbouwmuseum organiseert buurtfairs met koffie, bijvoorbeeld op 8 juni 2024 rond de opening van de Middelseefeart waterpartijen.
• De gemeentelijke aanbesteding voor Swurdkade 3 voorziet flexibele uren voor avondworkshops en buurtactiviteiten, met het café als sociaal knooppunt.

Middelsee richt zich op gezinnen, starters en actieve bewoners die groen en water zoeken in stedelijke setting. De komst van IKC Middelsee in 2023 met uitgebreide kinderopvang schuift piekmomenten richting breng en haal. Car-light planning stuurt de vraag naar kinderwagenvriendelijke stops en grab-and-go langs fietsroutes en doorsteken.

Er zijn circa 3.200 woningen gepland. Fiets- en loopnetwerken krijgen prioriteit, wat dagelijkse gemaks­koffie langs mobiliteitscorridors waarschijnlijk maakt. Stedelijke strategie legt nadruk op verbindingen met het centrum, waardoor specialtygewoonten voorlopig door het centrumaanbod worden beïnvloed. Specifieke voorkeuren voor branding of melk­alternatieven zijn niet gepubliceerd, observaties volgen uit huishoudsamenstelling en mobiliteitsontwerp.

Café-specifieke duurzaamheidsprogramma’s zijn nog niet gedocumenteerd, maar de masterplanprincipes zijn helder. Nieuwbouw is aardgasvrij en volledig elektrisch. De auto is niet de baas, wat efficiënte bedrijfsvoering en voetgangersgerichte stroom mogelijk maakt. Dit vormt een gunstige basis voor energiebewuste koffiezaken.

Duurzame mobiliteit stuurt op beperkte parkeerruimte, prioriteit voor fietsers en voetgangers en hubs in De Fellingen. Dit ondersteunt cargobike-bezorging en herbruikbare bekers zodra cafés starten. Havenactivering concentreert voetgangers langs de kade, een natuurlijke proeftuin voor low-waste kiosken bij adressen als Swurdkade 3 en 8. Per november 2025 is geen wijkbreed systeem voor koffiedikcompost of bekerhergebruik geverifieerd, initiatieven zullen naar verwachting met nieuwe huurcontracten ontstaan.

Middelsee beweegt richting een havenstrip met buurtprogramma’s en daghoreca. Het huidige beeld leunt op DOCKS en de museumhoek, aangevuld met pop-ups en maandelijkse openstellingen. De korte termijn draait om zichtbaarheid, gezinsvriendelijke service en bereikbaarheid per fiets. De volgende stap hangt samen met de invulling van Swurdkade 3 en 8 en de verdere groei van de woonvoorraad.

• Plan openingstijden rond schoolbreng en -haalmomenten bij IKC Middelsee.
• Richt grab-and-go in langs fietsnetwerken en car-light routes.
• Voorzie kinderwagenruimte en familievriendelijke zitplekken aan de kade.
• Benut een zonnig terras waar de havenfronten dat toelaten.
• Voorbereiden op all-electric bedrijfsvoering en laag-afval werkprocessen.