Zwarte els

Zwarte els is de Colombiaanse koffie van Stam Coffee Roasters, een microbranderij uit Lichtenvoorde die wordt geleid door Wesley en Vika. De boon wordt met de hand geplukt, wat duidt op selectieve oogst en zorgvuldige verwerking aan de bron. De herkomst wordt vermeld als Colombia, een land met uitgesproken hoogtezones en uiteenlopende terroirs, van vulkanische bodems tot mistige bergflanken. Daardoor krijgen bonen uit het Andesgebied vaak een heldere structuur, terwijl warmere valleien juist voor ronde zoetheid zorgen. Stam kiest voor namen uit het bomenrijk, en Zwarte els past in die lijn als een solide, aardse referentie.

De exacte finca of coöperatie wordt door de brander niet genoemd. Toch valt er iets te zeggen over het profiel dat bij Colombia hoort en bij deze selectie terug te proeven is. Veel Colombiaanse boerderijen werken met kleine percelen op 1.400 tot 2.000 meter, waar rijpheid en suikeropbouw langzaam verlopen. In zulke omstandigheden ontwikkelen klassieke variëteiten als Caturra, Castillo en Typica hun balans tussen chocoladezoet en bessenachtige tonen. Dat sluit aan bij de smaakomschrijving die Stam geeft, waarin melkchocolade, karamel en een hint zwarte bes de hoofdrol spelen.

Over de verwerkingsmethode doet Stam bij Zwarte els geen concrete uitspraak. In Colombia is de gewassen methode nog steeds de norm, waarbij de pulp na ontpulping wordt verwijderd en het slijmvlies door fermentatie en wassen verdwijnt. Dat proces geeft doorgaans een cleane kop met duidelijke smaaklijnen en een gecontroleerde zuurgraad. Het verklaart waarom chocoladetonen strak blijven en fruitnuances, zoals zwarte bes, helder naar voren kunnen komen. Tegelijkertijd blijft ruimte voor body, zeker wanneer de boon op de plant voldoende rijpte.

Aan de brandkant positioneert Stam Zwarte els als “Body”, aangevuld met een medium roast. Dat is een roosterkeuze die vaak wordt ingezet om suikers verder te laten karamelliseren, zonder het frisse hart te verliezen. Het doel lijkt een veelzijdige boon, die gerust in espresso-installaties mag schitteren en tegelijkertijd in filterzetmethoden niet inzakt. Medium roast tempert scherpe zuren, tilt karamel en melkchocolade op, en laat de subtiele zwarte-bes-toets intact. Zo ontstaat een toegankelijk maar karaktervol profiel dat breed inzetbaar is.

De aroma’s openen met nootachtige chocolade en een zachte karamelsluier. In de eerste slok komt melkchocolade duidelijk naar voren, afgerond door een romige textuur die de beloofde “volle body” ondersteunt. Daarna volgt een subtiel fruitaccent van zwarte bes, dat voor contrast en levendigheid zorgt zonder de zoetheid te verdrijven. Het geheel blijft netjes in balans en voelt gelaagd, wat de koffie geschikt maakt voor drinkers die diepte zoeken zonder extreme fruitigheid.

Qua structuur toont Zwarte els een milde, afgeronde aciditeit en een medium tot volle body. De zuurgraad werkt ondersteunend, niet dominant, en tilt de karamel en chocolade omhoog. De afdronk blijft lang en zoet, met echo’s van cacao en een klein, zwart-besachtig sprankje aan het einde. Hierdoor is de koffie zowel als pure espresso aantrekkelijk als in melkdranken, waar het chocoladeprofiel prettig door room en melk heen blijft spreken.

Stam positioneert zich als bewuste branderij die eerlijke betalingen aan boeren belangrijk vindt en aanplant van groen stimuleert. Die benadering past bij de bredere beweging binnen specialty coffee, waarin korte ketens en transparantie worden nagestreefd. Concrete certificeringen voor Zwarte els worden niet genoemd, en er is ook geen specifieke cuppingscore of wedstrijdresultaat aan deze koffie gekoppeld. Toch suggereert het handmatig plukken en de selectie op smaak dat kwaliteit leidend is. Het merkverhaal, waarin bomen en natuur centraal staan, onderstreept die langetermijnblik.

Specifieke zetadviezen voor Zwarte els geeft de brander niet mee, maar het medium gebrande profiel en de nadruk op body maken de boon geschikt voor espresso en voor volle filterrecepten. Denk aan een iets hogere dosis en een gebalanceerde doorlooptijd om de chocoladetonen te benadrukken. Wie een V60 of Kalita gebruikt, kan kiezen voor een iets fijnere maling om de zoetheid te verdiepen en het zwarte-besaccent te bewaren. In melkdranken blijft het profiel duidelijk, waardoor cappuccino en flat white een ronde, chocoladekern krijgen.

Zwarte els lijkt als vaste selectie in de Stam-lijn te staan, herkenbaar aan de boomnaam en het consistente smaakpalet. Over verpakking wordt weinig gezegd, al past de identiteit van het merk bij een rustige, natuurgeïnspireerde vormgeving. Er wordt geen SCA-score of beperkte oplage gecommuniceerd, wat suggereert dat de boon doorlopend beschikbaar is zolang de aanvoer uit Colombia stabiel blijft. Daarmee is Zwarte els een betrouwbare keuze voor liefhebbers van romige chocoladeprofielen met een fris, bessenachtig accent.